Het gebeurt zelden dat ik de televisie aan doe om naar een praatprogramma te kijken. Al die prominente BN’ers die ‘aanschuiven’ bij een gerenommeerde praattafel met dito presentator, die zonder naar elkaar te luisteren hun eigen gevormde ei leggen … Het kan me niet bekoren. Temeer daar uit onderzoek blijkt dat het overwegend witte mannen zijn die hun zegje mogen doen, en dan ook nog eens vaak dezelfde gezichten. Kan er iets nieuws komen uit steeds dezelfde monden?
Toch zijn praatprogramma’s zeer populair en zijn de namen van de presentatoren synoniem aan het programma zelf. Men zet ‘Pauw’ even aan, of kijkt naar ‘Jinek’. Het is een bijzondere wereld waarin alle politieke, sociale en nog veel andere hoeken en gaten van de aarde belicht kunnen worden. Er is bijna geen plek meer op de wereld waar geen camera’s of reporters rondgelopen hebben. Het is wat dat betreft geen wonder dat er groeperingen ontstaan die zich verzetten tegen het globalisme, waarin men een bedreiging ziet voor de lokale cultuur en economie.
De kritiek van antiglobalisten op het idee van de vrije markt is, dat niet iedereen vrije toegang heeft tot deze markt, en deze dus juist niet vrij is. Zo worden er in Europa landbouwsubsidies gegeven waardoor bijvoorbeeld Afrikaanse producten niet op de Europese markt kunnen concurreren. Is dat erg? Het hangt er van af in welk kamp je zit.
De zogenoemde vrije markt wordt door diverse organisaties bekritiseerd. En al die organisaties leggen het accent op andere problematiek. Bewegingen als mensenrechtenorganisaties, socialisten en de meer cultureel ingestelde groeperingen verzetten zich tegen een monoculturele wereld. Een wereld waarin handel en multinationals de culturele verscheidenheid laten vervlakken ten gevolge van een uniformer wordende consumptie.
Het is een complexe wereld, waarin nog steeds economische groei hoger in het vaandel staat dan het bestrijden van de teloorgang van de natuur, uitputting van natuurlijke bronnen en van honger en armoede.
Politieke systemen wisselen van plek in de wereldorde. In de negentiende eeuw bepaalden de Britten deze orde, in de twintigste eeuw waren Amerikanen koploper.
Geholpen door de financiële crisis van 2008, president Trumps protectionisme, de Brexit en het opkomend nationalisme in Europa, wordt zoals het er nu naar uitziet in de eenentwintigste eeuw China de bepaler van de orde. Daardoor gaat de westerse wereldorde met zijn vrije markteconomie, internationale recht, internationale instituties, democratieën, mensenrechten en burgerlijke vrijheden op de schop. Hoe dit tij te keren wordt het belangrijkste vraagstuk van onze tijd.
Soms is het raadzaam om toch eens naar een praatprogramma te kijken: de laatste alinea vloeit namelijk niet uit mijn pen, maar is de constatering van zo’n moderne profeet die regelmatig aanschuift aan één van de tafels. Binnenkort komt profeet Rob de Wijk naar Dalfsen. Hij heeft beslist een belangwekkend verhaal.
Foekje Dijk